Door Jeroen Stafleu, eigenaar Retraites-Nederland.nl.
Radicale acceptatie: het accepteren van je gevoelens zoals deze zich op het moment aandienen en hier bewust bij aanwezig zijn. Een concept dat veel wordt toegepast binnen het Boeddhisme en een term die ik een aantal weken geleden ben tegengekomen terwijl ik op zoek was naar een stukje ‘verlichting van mijn gevoel’. Dit artikel gaat over de struggle die we als Westerse mensen hebben bij het accepteren van het ‘hier en nu’ en mijn persoonlijke ervaring + een aantal fijne tips!
Veranderingen
Ieder mens heeft in zijn leven één of meerdere periodes waarin hij/zij door lastige processen gaat: een ouder die komt te overlijden, een relatiebreuk, het onverwachts verliezen van een baan of lichamelijke kwaaltjes waar je tegenaan loopt. Zo ging ikzelf ook door een lastige periode afgelopen maanden: een rouwproces waarin ik afscheid moest nemen van iemand, een verhuizing waarbij ik verder weg ging wonen van mijn familie en vrienden, het landen in een nieuwe stad… een aantal grote veranderingen waarbij logischerwijs ook veel gevoelens opkomen. Hoe ging ik hiermee om? Ik deed wat we geleerd hebben om te doen: mezelf verdoven. Ik ging de kroeg in met vrienden, ik was veel van huis.. en wanneer ik thuis was, zette ik een Netflix serie aan om de tijd door te komen. Alles om niet alleen te hoeven zijn met mijn gevoelens en gedachtes. Dit ging een hele tijd ‘goed’ maar er begon iets te wringen.
Een stapje terug doen
Omdat ik al een aantal jaar student ben aan de School voor Zijnsoriëntatie, een spiritueel pad met zijn roots in het Tibetaans Boeddhisme en de Westerse Psychologie, heb ik geleerd mijn gedrag op te merken en breuken te kunnen maken met mijn psyche (je patronen & je gedachtes). Na een aantal weken zei ik tegen mezelf tijdens een meditatie: “hé meneer, je bent je gevoel aan het ontlopen”. Een liefdevolle confrontatie met mezelf volgde. Het klopte, ik voelde me eigenlijk al een aantal weken boos en verdrietig en dit stopte ik weg, ik wilde de pijn die hierachter zat niet voelen. Ik ging onderzoeken wat achter mijn boosheid en verdriet zat. Het antwoord: eenzaamheid. Ja, ik voelde me eenzaam. Alleen, in een nieuwe stad zonder bekenden.
Ok, ik had door wat er aan de hand was. Maar hoe verder? Onze psyche is zo geprogrammeerd dat het weg wilt blijven van alles wat pijn doet. Weg wilt blijven van onze psychologische leegtes (eenzaamheid of bijvoorbeeld overtuigingen als: ik ben niet goed genoeg) . Ik ging op onderzoek uit. Hoe gaat men binnen de Boeddistische wereld hiermee om? Na wat research kwam ik bij de Tibetaans Boeddistische lerares Tara Brach uit. Zij legde in een video uit hoe we vanaf jongs af aan al geleerd hebben weg te bewegen van ons verdriet en onze woede. Hoe we als kinderen leren dat we stil moeten zijn als we boos zijn en hoe je je tranen op moet drogen als je verdrietig bent. In ons latere leven zetten we dit door: zijn we verdrietig vanwege een break-up? Dan gaan we toch gewoon opnieuw daten! Ben je boos omdat je ontslagen bent? De oplossing: koop een zak chips en bingewatch je favoriete serie. Een effectieve methode om tijdelijk je verdriet of woede niet te voelen maar minder helend voor op de langere termijn. Want elk gevoel dat je niet aankijkt, komt vroeg of laat weer naar boven.
De kracht van Radicale Acceptatie
In een van haar video’s vertelt Tara Brach over de kracht van Radicale Acceptatie: bewust een moment stil staan om te onderzoeken wat er in je leeft. Dit is niet het pad van de minste weerstand omdat je hier tegen confronterende gevoelens aan kan lopen zoals zelfhaat, verdriet, angst of woede. “Een pad voor de moedigen” zoals Tara ook mooi uitlegt. Echter, door stil te staan bij het gevoel, hoeven we niet meer weg te lopen van de realiteit. Door te accepteren hoe erg we bijvoorbeeld iemand missen, zien we ook de liefde die daarachter verscholen zit. En door te accepteren hoe boos we zijn op het feit dat we ziek zijn geworden, eren we ook het verlangen om niet ziek te zijn. We eren onszelf en wijzen onze gevoelens niet meer af.
Rumi, een Soefi-mysticus en dichter, heeft hier een mooi gedicht over geschreven dat aansluit bij het concept Radicale Acceptatie:
De herberg
Mens-zijn is een herberg
Elke ochtend verschijnt er een nieuwe gast
Een vreugde, een depressie, een gemenerik, een flits van inzicht komt
Als een onverwachte bezoeker
Verwelkom ze allemaal en onthaal ze gastvrij!
Zelfs als het een hoop zorgen zijn
Die op gewelddadige wijze al het meubilair in je huis slopen
Behandel dan nog steeds elke gast met respect.
Hij ruimt misschien wel bij je op
Voor een nieuwe verrukking
De sombere gedachte, de schaamte, het venijn
Ontmoet ze met een glimlach bij de deur
En vraag of ze binnen willen komen
Wees dankbaar voor wie er komt
Want ieder van hen is gestuurd
Als een gids uit het onbekende.
Mijn radicale acceptatie
Met de woorden van Tara en het gedicht van Rumi in mijn achterhoofd besloot ik bewust momenten te creëren om te voelen wat er in mijn lichaam speelde. Met een nieuwsgierige blik ging ik op onderzoek uit. De ene dag merkte ik verdriet op… de andere dag boosheid… en ik bleef bij dit gevoel. Ik accepteerde mijn gevoel zoals het was. Tijdens deze momenten kwamen er uiteraard gedachtes op als ‘zo wil ik me niet voelen’ of ‘ik mis deze persoon niet want…’ maar ook deze gedachtes liet ik zijn voor wat ze waren, namelijk gewoon gedachtes.
Na een aantal van deze momenten merkte ik iets bijzonders op: ik begon meer rust en compassie te ervaren bij deze gevoelens. Ja, ik voelde me eenzaam en dat was een klote gevoel. Ja, ik wilde dat sommige dingen anders waren dan dat ze waren, ook dat gevoel eerde ik. En door dit te eren, verdween langzaam de knoop in mijn maag die ik al een tijdje had. Ik was nog steeds verdrietig maar ik ging niet meer mee in de verhalen die m’n psyche mij voorschotelde. Er ontstond meer interne rust en ook weer vreugde door niet meer weg te lopen van de realiteit van mijn gevoel.
Mijn leraar Zijnsoriëntatie vertelde mij tijdens een sessie ook het volgende: “We leren vaak niet dat het leven ook uit lijden bestaat, maar dit is een significant onderdeel van het leven. Er is licht en ook donkerte. Echter, door pijn te accepteren voor wat het is, hoeven we niet onnodig te lijden. Door de duisternis te accepteren gaat ook het licht weer schijnen.”
RAIN meditatie
Afsluitend wil ik met jullie een fijne (Engelse) meditatie van Tara Brach delen waarin ze een RAIN meditatie doet volgens het concept van Radicale Acceptatie. Met de RAIN methode sta je stil bij je gevoel en onderzoek je wat je nodig hebt in dat moment om er bij stil te kunnen staan. Deze meditatie heeft mij veel geholpen, hopelijk brengt het jou ook een momentje om stil te staan. Stil te staan bij hoe het Nu is. Het is een korte mindfulness meditatie van 10 minuten. Veel kijkplezier!
Retraites
